“Het decor doet je denken aan een duizend-en-een-nacht sprookje”, “’s avonds lijkt het plein zo weggelopen uit een verhaal van Aladin”, “Verwonder u over vuurspuwers, waarzeggers, slangenbezweerders, musici, verhalenvertellers en medicijnmannen”. Zonder context doen deze fragmenten eerder denken aan een reclame voor een fantasy-achtig pretpark, dan voor een échte stad. Dit is hoe reisorganisaties als Transavia, Corendon en Vakantiediscounter.nl Marrakech in advertenties beschrijven. Culturele en historische rijkdom gereduceerd tot een aantal oriëntalistische fantasieën en clichés. Gegeneerd over wat ik zojuist gelezen heb, klap ik mijn laptop dicht.
Vakantiereclames, reisprogramma’s en content van influencers beïnvloeden sterk de verwachting waarmee toeristen Marrakech bezoeken. Ze komen vaak voor de betoverende paleizen, schitterende moskeeën, kleurrijke markten en andere toeristische objecten die door advertenties beloofd zijn. Een vluchtige ontmoeting met Marrakech. Lokale ondernemers en internationale touroperators spelen begerig in op de hunkering van toeristen naar ‘authenticiteit’. Maar de Palestijnse literatuurwetenschapper Edward Said schreef al in 1978 in zijn boek ‘Orientalism’, dat de zo genaamde authenticiteit van de Oriënt en de Levant niets meer dan een Westerse Fata Morgana is. Voor commercieel gewin wordt een bezoek aan de historische medina van Marrakech voor toeristen simplistisch samengevat tot clichés en stereotyperingen.
Soms kan ik me oprecht verbazen over het onvermogen van toeristen om onderscheid te maken tussen wat echt is, en wat niet. Tussen realistisch en geënsceneerd. Tussen échte en geveinsde authenticiteit. Is het ‘authentiek’ om een alcoholhoudend biertje op een terras te drinken, terwijl dat voor de lokale bevolking bij wet verboden is? Hoe ‘authentiek’ is een restaurant als een maaltijd meer dan het gemiddelde weeksalaris van een local kost? Is het ‘authentiek’ om je door verwaarloosde paarden voor een koets rond te laten rijden?
Mijn vragen zijn geen persoonlijke aanval, maar mogen beschouwd worden als een kreet om bewustwording. In een kapitalistische economie wordt de vraag van toeristen om authenticiteit gecommercialiseerd. Het vormt namelijk de basis voor het verdienmodel. ‘Even lekker op vakantie’ of ‘een andere wereld ontdekken’ heeft impact op de bestemmingen die we consumeren. We zijn geen onschuldige toeristen en ons verblijf is nooit neutraal. We zijn niet gevrijwaard van morele verplichtingen, omdat we een week later weer op het vliegtuig terug naar huis stappen. Volgens mij moet de historische medina van Marrakech bovenal een plek zijn waar lokale bewoners wonen, leven en werken. Niet een plek die gekweld wordt door de gevolgen van massatoerisme en overexploitatie. Wat denk jij?